به دست می‌آورد و می‌رود. از این رو، در این مسئله باید خسارت پرداخته شود یا مهریه‌ای که گرفته شده است، به همان شکل بازگردد. امیدوارم چارچوب طلاق خلع بررسی شود و اختلاف‌نظر فقهای مسلمان در آن جمع‌آوری شود. برخی از نظرها این است که زن حق دارد خانه‌‌ای را که از زندگی در آن به تنگ آمده ترک کند.

(173)جناب استاد غزالی، نکته‌ای که توضیح دادید بسیار سودمند بود، هرچند هنوز به مسئلۀ مساوات که در سؤال آمده بود، پاسخی داده نشده است، چرا اصلاً حق طلاق به مرد داده شده و زن چنین اختیاری ندارد؟

به نظر من خلع این است که طلاق در مقابل دریافت مال باشد. فکر می‌کنم توضیح این نکته که چرا طلاق به دست مرد داده شده خوب باشد و، از این رو، خواستم توضیح بیشتری برای دانشجویان بدهم، زیرا در سؤال آمده بود که این مسئله مربوط به مساوات است، در حالی که طلاق در اینجا برای غرض دیگری قرار داده شده است.

(174)تذکر جناب شیخ محمد خاطر: استاد غزالی در این زمینه توضیحات کاملی دادند و می‌توان حقیقت طلاقِ خلع را دریافت، ولی این همان مساوات مطرح‌شده در سؤال نیست. دانشجو می‌پرسد وقتی عقد ازدواج به توافق دو طرف است و هریک از دو طرف حق ایجاب و قبول دارند، چرا طلاق فقط به دست مرد باشد نه زن. سؤال این است. یعنی همان‌گونه که مرد حق طلاق دارد، زن نیز چنین حقی داشته باشد. مرد طلاق می‌دهد. زن هم طلاق دهد. اگر چنین باشد، خانواده دچار ناپایداری و هرج و مرج می‌شود. حق طلاق مرد [از نظر شرعی] ثابت است. درست است که حقیقت عقد ازدواج به توافق دو طرف است، ولی فسخ این عقد فقط

174