نقد و نظر دكتر صبحی صالح
شیئاً»، یا چنین تعبیری درست نیست؟
(143)برادران، ریشۀ این واژه از «کرز» است، یعنی مادۀ آن ثلاثی (سه حرفی) است. اشکال ندارد. ساده میگویم تا در درجۀ اول دوستان جوان بفهمند. «کرز» مصدری سه حرفی است که مسیحیان در ترجمۀ مفاهیم آرامی و یونانی برای واژهای که به معنای جداکردن و در کنار آن تثبیت کردن است، به كار بردهاند. یعنی ابتدا آن را جدا و، سپس، تثبیت میکنید. دیری نپایید که این لفظ در قالب بیش از ثلاثی به کار رفت و گفتند: «کرز یکرز تکریزاً.» شما میدانید که اضافه شدن حرف به ریشۀ اصلی نشانۀ اضافه شدن معناست. بنابراین، تکریز یعنی بیشتر جدا کردن و بیشتر تثبیت کردن. پس از آن، مردم بهویژه در لبنان این واژه را به کار بردند. آنان بهطور خاص تحت تأثیر فرهنگ فرانسهاند و هیچکس در لبنان نمیتواند از تأثیر فرهنگ فرانسه در امان باشد. من چه بخواهم چه نخواهم، واژههایی از فرهنگ فرانسه به زبان من نفوذ کرده است، زیرا ما متأسفانه بیش از حد با این فرهنگ زندگی کردهایم. در بسیاری از موارد این فرهنگ، شیوۀ اندیشیدن ما را فاسد و تباه کرده است و، البته، در کنار آن فایدههایی نیز برای ما داشته است، مثلاً مسلمانان لبنان به پیروی از مسیحیان کلمه «تکریز» را که ترجمۀ کلمۀ «Consacrer quelque chose» بود، به کار بردند. بنابراین «کرس» دوبار تحریف شده است: یک بار از اصل لغوی آن، زیرا اصل [فرانسوی] آن چنین نبوده است و یکبار به صورت آوایی و فونتیکی و لفظی، که ربطی به اصل واژه ندارد، نه از نظر فرهنگی و نه لغوی و نه تاریخی و نه فلسفی و نه اصطلاحی. زیرا کلمۀ «Consacrer quelque chose» معنایی بیش از متمرکزکردن نیرو و تلاش ندارد و، بههیچوجه، تکریس معنای الهیاتی و مسیحی و پونتفیك ندارد که در مطالعات پونتفیكی مشهور در روم و واتیکان گفته میشود.
143