نقد و نظر استاد محمد ابوزهره
دوستانِ دوستان منحصر شود و به دوستان و دوستانِ دوستان اختصاص داده شود.
من با امام صدر در اینکه پیشوا زکات را جمعآوری کند، موافقم، ولی در مفهوم فقر با ایشان مخالفم. پیشوا بر اساس این مبنای اسلامی که زکات باید برای خود درآمد و پشتوانهای از محل خودش داشته باشد، زکات را جمعآوری میکند و قرآن کریم نیز به این نکته اشاره کرده: «إنَّمَا الصَّدقاتُ لِلفُقَراءِ و المَساكِینِ وَ العامِلِینَ عَلَیها.»«11» بنابراین، باید کسانی که در پی جمعآوری زکاتاند، از زمرۀ کارگزاران بیتالمال بیرون باشند. طرحی که در سال 1946 و 1952 میلادی پس از مذاکرات بسیار برای زکات پیشنهاد دادیم، بر این اساس بود که پشتوانه و بودجهای از محل خودش داشته باشد و تنها در هشت موردی مصرف شود که در قرآن کریم برشمرده شده است. از این رو، همانگونه که جناب استاد نیز گفتند، پیامبر(ص) فرمودهاند: خداوند اختیار زکات را به پیامبر یا جانشین او نداده است، بلکه موارد مصرف آن را تعیین کرده و به انسانهای بینیاز و توانمند داده نمیشود.
(49)در پایان باید بگویم مطالب سودمند و درست در سخنرانـی دوستم چندین برابر اشتباهات آن بود. من همصدا با ایشان فریاد میزنم که بختآزمایی قطعاً حرام است و این بیانگر باطلبودن گواهیهایی است که در این موارد ارائه میشود. برخی از فقهای ناآگاه، نوع سوم این بختآزماییها را جایز دانستهاند، اما جناب امام آشکارا گفتند كه هرگونه قماری حرام است و نوع سومی که در مصر مطرح شده است، قمار در قمار است. از این رو، از جناب امام سپاسگزاری میکنم و دوباره از اینکه سخنانم طولانی شد، پوزش میخواهم. علت به درازا کشیدن سخنانم
47