باقی خواهد ماند. اصلاح چه زمانی انجام می‌گیرد؟ زمانی که اندیشه‌های شایسته و هدف‌های مقدس و کارگزاران شایسته در کنار هم قرار گیرند؛ کارگزارانی که جز به فرمان خدا [شمشیر] نمی‌زنند و جز به فرمان خدا یا فرمان کسی که از سوی خداوند است یا جز در راستای حق و مصلحت عمومی عطا و بخشش نمی‌کنند. ولی اگر بهترین قانون‌ها و بخش‌نامه‌ها و کارآمدترین برنامه‌ها و راهکارها را به کسانی بسپارند که شهوت‌پرست و خودبین هستند و جز خود را نمی‌بینند و کسی دیگر، جز الله، یعنی هوا و هوس خود را به خدایی گرفته‌اند، آن را تباه می‌کنند و به انحراف می‌کشانند و از اثرگذاری می‌اندازند. مشکل ما نداشتن اندیشه و برنامه یا نداشتن اندیشمند و برنامه‌ریز نیست. مشکل ما نداشتن انسان‌های پاک، دستان پاک و اندیشه‌های پاک است.

(240)بگذریم از ناتوانی خود در برابر استعمار و صهیونیسم. بیایید به مسائل کوچکمان بپردازیم: آیا ما در خانه‌های خود موفق هستیم؟ در تربیت فرزندانمان چطور؟ در تمیز کردن خیابان‌ها؟ در سامان دادن به بازارها؟ در بالا بردن سطح مدارس؟ در اصلاح اوضاع داخلی؟ آیا ما در این موارد موفق هستیم؟ نه. چرا؟ آیا در خانۀ من و میان من و دخترم یا همسرم نیز یهودیان یا استعمار یا صهیونیسم دخالت می‌کنند؟ آیا در مدارس و میان آموزگاران نیز صهیونیسم دخالت می‌کند؟ میان کارگران و کارفرمایان چطور؟ میان استادان و مدیران؟ آیا پای یهود و استعمار در میان است؟... پس چرا ما مشکل داریم؟ چرا ما به این مسائل نمی‌پردازیم تا خود و نیازهایمان را ارزیابی کنیم؟

(241)ما به پاکی در اندیشه و پاکی در اجرا نیازمندیم. مـا فکر می‌کنیـم اگر برای تربیت فرزندانمان برنامه‌ای درست در پیش بگیریم یا مدرسه‌ای خوب برای پرورش آن‌ها بیابیم یا با زنی شایسته ازدواج کنیم یا در خانه‌ای

135