بزرگ‌تری که سنت خداوند سبحان است.

(194)بنابراین، وقتی پیامبر(ص) مأمور اجـرای اسلام و آموزه‌های الهـی شد، امر و نهی می‌کرد و فرمان‌ها و دستورالعمل‌هایی صادر می‌کرد و از ابزارها و روش‌های گوناگونی برای اجرای شریعت الهی بهره می‌جست و این، معنای قانون‌گذاری در حیطۀ ولایت است. اینجاست که وجوب اطاعت از پیامبر در چارچوب ولایت او معنا پیدا می‌کند. بنابراین، ولایت یعنی اطاعت از رسول خدا(ص) و پس از ایشان از علی(ع) و دیگر «اولوالامر»ها؛ یعنی اطاعت در عرصۀ اجرایی.

(195)این مقدمه را گفتم تا به این نکته بـرسم که ولایت، مقامی الهـی است که به پیامبر(ص) داده شده تا احکام خداوند را اجرا کند. ولایت به معنای وجوب اطاعت کردن امت از پیامبر و ولیّ امر است. اگر مردم به این وجوب گردن نهند، یعنی اگر هر یک از افراد امت دستورهای پیامبر را اطاعت و اجرا کند، در این صورت امت این توانایی را به پیامبر خود داده است که جامعه‌ای شایسته برپا کند، زیرا اگر پیامبر(ص) بخواهد جامعه‌ای شایسته پدید آورد، باید تدابیری بیندیشد و اگر این تدابیر، عملی شود، جامعه شکل می‌گیرد؛ همان‌گونه که پیامبر این جامعه را پس از هجرت پدید آورد. ایشان حکومت را به دست گرفت و امر و نهی می‌کرد و مردم را فرا می‌خواند و دفاع می‌کرد و می‌جنگید و در چارچوب فرمان‌های الهی دسته‌بندی و سازمان‌دهی می‌کرد. بدین ترتیب، توانست جامعۀ اسلامی را پدید آورد تا از رهگذر آن، محیطی شایسته برای رشد و پرورش انسان فراهم شود. نماز خواندن در انسان تأثیر مثبت دارد و سبب رشد و تعالی او می‌شود. نماز نردبان مؤمن است و در کمال و رشد انسان نقش دارد. روزه و حج و جهاد نیز همین‌طور. ولی عاملی که بیشترین تأثیر را در انسان‌سازی دارد، ساختن جامعۀ شایسته است.

110