اطاعت و اجرا کردیم، خدا را اطاعت کرده‌ایم، نه پیامبر را. اطاعت پیامبر که در آیۀ «أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الامْرِ مِنکُمْ»«93» پس از اطاعت خداوند آمده است، اطاعتی است که با اطاعت خداوند و عمل کردن به واجبات و پرهیز از محرمات و اجرای امر و نهی‌ها، فرق دارد. اطاعت از امر و نهی‌ها و واجبات و محرمات در حقیقت اطاعت کردن از خداست، نه اطاعت کردن از پیامبر خدا. اطاعت کردن از پیامبر معنای دیگری متفاوت با معنای اطاعت کردن از خدا دارد.

(192)معنای اطاعت از پیامبر چیست؟ یعنی همۀ مواردی که غیر از اطاعت خداوند است. اطاعت از خدا یعنی تسلیم بودن در برابر خدا؛ یعنی پذیرفتن فرمان خدا؛ یعنی اجرای قوانین الهی که در قرآن و احادیث نبوی آمده است و اجرای اسلام کامل؛ اسلامی که در چنین روزی کامل شد. ولی اطاعت از پیامبر(ص) به عنوان سرپرست و حاکم، در انجام دادن دستورات اجرایی اوست؛ یعنی رسول خدا(ص) پس از آنکه رسالت الهی را به امت رساند، به اجرای این آموزه‌ها در میان امت پرداخت. اجرای این آموزه‌ها در میان امت همان دستورالعمل‌ها و فرمان‌های اجرایی است.

(193)بـرای نمونـه، در هـر کشوری دستگاه قانون‌گذاری داریـم کـه همان مجلس یا پارلمان است. این قوانین به دولت تقدیم می‌شود. دولت این قوانین را در قالب احکام، دستورالعمل‌ها، آیین‌نامه‌ها و مصوّبات کابینه به اجرا درمی‌آورد و در مرحلۀ بعد نیز مقامات محلی چنین احکام و فرمان‌هایی صادر می‌کنند و به همین ترتیب... بنابراین، اجرای قوانین نیز خودْ قوانینی فرعی در چارچوب قوانین اصلی است. چگونگی اجرای دین نیز نوعی قانون‌گذاری است؛ ولی قانون‌گذاری در چارچوب قانون‌گذاریِ

109