را دوست بدارد، چرا گفت: «آیا من به شما از خودتان سزاوارتر نیستم؟»

(160)بنـابرایـن، چنین بـرداشتی نادرست است و تفسیـر درست ایـن است که معنای «مولا» همان است که در ابتدای خطبه آمده است؛ یعنی همان معنایی که از عبارت «آیا من به شما از خودتان سزاوارتر نیستم» می‌فهمیم، همان معنا را از جملۀ «مَن کُنتُ مَولاهُ فَهذا عَلیٌّ مَولاهُ» می‌فهمیم. این یک معنای روشن و عرفی است که هر عربی، بدون نیاز به این بحث‌ها و شبهه‌های سست و بی‌پایه، درک می‌کند.

(161)بنابـرایـن، معنای درست حدیث و خطبۀ غدیـر، ایـن است کـه مقام و منصبی که پیامبر به فرمان خداوند در روز غدیر به علی عطا کرد، همان مقام و منصبی است که خود ایشان به حکم آیۀ «النَّبِیُّ أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنفُسِهِمْ» در طول زندگی داشت و معنایی که از آیۀ شریفۀ «النَّبِیُّ أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنفُسِهِمْ» می‌فهمیم، همان معنایی است که از حدیث «مَن کُنتُ مَولاه فَهذا عَلیٌّ مَولاهُ» می‌فهمیم. یعنی موضوع آیۀ شریفه توسّع یافته است. آیه می‌گوید: «پیامبر به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است» و سیرۀ پیامبر و خطبۀ ایشان می‌گوید: «علی به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است.»

(162)در یک کلمه، معنای آیۀ «النّبیُّ اَولی بِالمُؤمِنینَ مِن أنفُسِهِم» چیست؟ معنای آیه این است که اطاعت از پیامبر واجب است. یعنی اگر نفس شما چیزی بخواهد، ولی علی(ع) چیز دیگری بخواهد، باید آنچه نفس شما را وسوسه می‌کند، رها کنید و خواستۀ علی را مقدم بدارید، همان‌گونه که قبلاً نیز به سخن محمد عمل می‌کردید. این معنای روشن و قطعی حدیث است. بنابراین، «اولی بودن» به معنای وجوب اطاعت خداوند است؛ همان معنای منظور در این آیۀ شریفه: «أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ

94