(187) از مردم نیست؟ ما 10 درصد مردم را فقیر فرض کردیم، اما معمولاً آمار فقرا بیش از این است. بنابراین، نه تنها انفاق مال بلکه هر انفاقی که سطح طبقاتی فقرا را بالاتر ببرد، به من می‌رسد و شر ترک انفاق نیز به خود من بازمی‌گردد. در پرتو این توضیح می‌توانیم این آیه را بفهمیم. این آیه می‌گوید که اگر انفاق کردی خیرش به خودت می‌رسد و اگر انفاق نکنی خودت گرفتار می‌شوی. آیه مبارک دیگری می‌گوید: «وَانفِقُوا فِی سَبِیل اللّهِ وَ لا تُلقُوا بأیدِیکُم إلَی التَّهلُکَـةِ»«78» یعنی اگر انفاق نکنید باید از وجود خودتان هزینۀ آن را بپردازید.

(188)مثالی برای شما ذکر کردم تا نشان دهم چه دلیلی وجود دارد که همۀ کلمات قرآنی را به پاداش و کیفر در روز قیامت و سرای آخرت منحصر کنیم؟ در این دنیا هم پاداش و کیفر هست. این بابی نو است و از این منظر به آیات سورۀ همزه نگاهی نو می‌اندازیم. در این آیات گفته نشده است که فلانی و فلانی چه گفتند، بلکه این آیات عمومیت دارند و برای همۀ زمان‌ها و مکان‌ها و اشخاص‌اند.

(189)«وَیلٌ لِکُلِّ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ الَّذِی جَمَعَ مالاً وَ عَدَّدَهُ یحَسَبُ أَنَّ مَالَهُ أَخلَدَهُ» هر انسانی که مالی می‌اندوزد و بر آن می‌افزاید و گمان می‌برد که فقط ثروتش او را جاودانه می‌کند و بر مردم کبر می‌فروشد و بدگویی و عیب‌جویی می‌کند و دیگران را ریشخند می‌زند و فخر می‌فروشد که او از دیگران برتر است، این مردمان در آتشی خردکننده افکنده می‌شوند. در این آیات معانی اخروی آن روشن است. اما در این دنیا هم در آتش افکنده می‌شوند، یعنی در اوضاع اجتماعی که چون آتش خردکننده می‌سوزاند. به سخن دیگر، سرنوشت محتکران و فخرفروشان به مالشان و کسانی که خود را از دیگران برتر می‌دانند این است که از طریق

126