از مردم پدید آمدند. خداوند از این طبقه و گروه فرصتی مناسب برای پیروزی رسالت محمّدی فراهم کرد. ابرهه و سپاهش برای خوار کردن اینان تلاش کردند و حال آنکه خداوند نمی‌خواست این گروه خوار شود. هنگامی که پیامبر وارد مکّه شد عده‌ای فریاد زدند: «الیوم یومُ المَلحَمَـةِ الیومُ تُسبِیَ الحُرمَـة»«70» پیامبر به آنان گفت این شعار را تغییر دهید و بگویید: «الیوم یومُ المَرحَمَـة، الیومُ أَعَزَّ اللهُ قُرَیشاً»«71» خداوند نمی‌خواست قریش را خوار گرداند و آنان را تسلیم حاکمی در جنوب یا شمال کند. آنان آزاد و مستقل بودند. انسان ضعیف و فقیر و عاجز و جاهل اگر آزاد باشد، بهتر از انسانِ غنی و عالِم و بزرگ و متمدنی است که در بند شهواتش است و تسلیم دشمنانش. پس انسانیت اصیل در عرب‌های بادیه‌نشین جاهلِ عاجز فقیر بود و با این حال مستعدتر از رومی‌های متمدن و ایرانیان متمدن و جنوبِ متمدن و شمال متمدن بودند. آنان آمادگی عهده‌داری رسالت را داشتند. از همین‌رو، پس از اینکه پیامبر آمد، در مدت 23 سال از آنان که جز انسان بودن چیزی نداشتند و به رغم آنکه آزار دید، بهترین امتی را ساخت که برای مردم فرستاده شدند. آنان رسالت پیامبر را پذیرفتند و به بهترین شکل حقِ این امانت را به جای آوردند. این مسئله سرِ انتخابِ شبه‌جزیره و نه غیر آن را برای تحقق کاملِ رسالت الهی تفسیر می‌کند.

(179)ما امروز برای عزتِ دوباره‌مان و برای از میان بردن آثار دشمن و برای به دست آوردن مجد و کرامتمان و برای رسیدن به مقام واقعی خود، به هیچ چیزی به اندازۀ آزادگی ذاتی و اخلاقی و به سربلندی و به ایستادگی و به تسلیم نشدن در برابر ندای بیگانگان، چه شرقی و چه

115