‌(211)پیش‌ از این‌ دربارۀ‌ مالكیت‌ در اسلام‌ سخن‌ گفتیم‌ و افزودیم‌ كه‌ مالكیتی‌ سوسیالیسم‌ علمی، یعنی‌ كمونیسم، بدان حمله کرد‌ مالكیت‌ سرمایه‌داریِ‌ غرب‌ است. اگر كتب‌ فقهی‌ را بررسی‌ كنیم، درمی‌یابیم‌ كه‌ مالكیت‌ نوعی‌ وظیفه‌ است. قرآن‌ مالكیت‌ را «خلافت» می‌خواند: «وَأَنفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُم مُّسْتَخْلَفِينَ فِيهِ»«120»

(212)استخلاف‌ بدین‌‌معناست‌ كه‌ هرچه‌ داریم، از آنِ‌ خداوند است‌ و ما جانشینان‌ و نمایندگان‌ خداوند برای‌ مصرف‌ كردن‌ این‌ اموال‌ هستیم. اگر به‌ احكام‌ مراجعه‌ كنیم، می‌بینیم‌ كه‌ مالك‌ حق‌ اسراف‌ ندارد: «كُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ»«121»

(213)مالك‌ نمی‌تواند هرگونه‌ كه‌ بخواهد اموالش‌ را، حتی‌ به‌ ورثه‌اش، ببخشد. بیمار فقط‌ می‌تواند دربارۀ‌ ثلث‌ اموال‌ خود وصیت‌ كند و نه‌ بیشتر. آدمی‌ نمی‌تواند تبذیر كند. تبذیر با اسراف‌ یكی‌ نیست.«122» مثلاً‌ من‌ می‌خواهم‌ مالم‌ را به‌ سگ‌ بدهم، من‌ می‌خواهم‌ اموالم‌ را درون‌ دریا بریزم، پاسخ‌ این‌ است‌ كه‌ چنین‌ حقی‌ نداری. نمی‌توانی‌ اموالت‌ را هرگونه‌ كه‌ خواستی‌ مصرف‌ كنی، بلكه‌ در ضمن‌ قواعد معین‌ و مشخصی‌ می‌توانی‌ اموالت‌ را مصرف‌ كنی. مالك‌ در اسلام‌ امین‌ و مسئول‌ است.

(214)گفتیم‌ كه‌ امروز اقتصاد ماركس‌ در همه‌‌جای‌ دنیا فراگیر شده‌ و نگاه‌

128