ویژگی‌های حقوق مالکیت در اسلام
طبیعت گفتیم،«96» اصل اساسی دیگری وجود دارد كه مفصل‌تر از مواردی است كه ذكر كردیم. این اصل در فقه بسیار مورد بحث و جدل است. آنچه مهم است، پیدا كردن خط كلی موضوع است«97» و اگر برخی دربارۀ پاره‌ای از جزئیات بحث كردند، چندان مهم نیست. واقعیت این است كه احادیث مسلَّم و مشروحی تأكید می‌كند كه سه چیز در شرع با هم برابرند.«98» به این معنا كه در شریعت سه چیز مثل هم هستند. یعنی این سه چیز مشاءند و در اختیار همه هستند: آب و آتش و خاك.آب را كه همه می‌شناسیم. آتش هم انرژی است؛ چه زغال باشد، چه حرارت و چه از نفت. و خاك یعنی همان زمین. در این باره مباحث و كتب فقهی بسیاری وجود دارد.
(172)در این فرصت دوست دارم به این مبحث بپردازم كه اساساً چگونه انسان زمین را در تملك می‌گیرد. زمین‌هایی وجود دارند كه به ملكیت كسی درنمی‌آیند؛ اراضی دولت یا اراضی امت. چه زمین‌هایی جزو اراضی دولت یا امت هستند؟ زمین‌هایی كه از آن دولت است، أنفال نامیده می‌شود. أنفال قله‌ها، دره‌ها، معادن و مراتع عمومی است.
(173)زمین‌هایی كه متعلق به همۀ مسلمین است، زمین‌هایی است كه در جنگ و یا به قهر فتح شده‌اند.«99» یعنی وقتی كه مسلمانان منطقه‌ای را
108