سهم کار و سرمایه و ابزار تولید در اسلام
(151)طبیعی بهطور رایگان در اختیار همهكس گذاشته شده و در راه ایجاد آن انسان تلاش نكرده و رنجی نبرده است.
پس عامل كار سر تا پا و با تمام حقیقت، مخلوق انسان و اثر فعالیت اوست، ولی از عامل سرمایه و ابزار تولید فقط تغییر شكل و وصف (صورت) آن محصول تلاش بشر است.
(152)این نكته در مطالعات ایدئولوژیكی كمونیسم و همینطور در افكار دانشمندان كاپیتالیسم بهكلی فراموش شده است و به همین دلیل یكی ارزش اشیاء را مساوی كار میداند و دیگری سرمایه را از كار مهمتر میشمارد.
(153)ناگفته نماند كه چون ابزار تولید دارای فواید عینی و مسلم است، برای آن، سود ثابت (مالالإجاره) در نظر گرفته شده. ولی سرمایه فقط به شكل ریسك (منافع احتمالی همراه با احتمال ضرر) به كار میافتد. از اینرو، امتیاز آن نیز باید با خاصیت آن همرنگ و شبیه باشد و این امتیازات درست بر اساس حقایق عینی و حقوق ثابت عوامل تولید پایهگذاری شده است.
یك اصل بسیار مهم
(154)از آنچه گفته شد نتیجه گرفتیم در اسلام برای ثروتِ تولیدشده دو نوع تقسیم در نظر گرفته شده:
1. كارگر مزد دریافت میكند و برای ابزار تولید مبلغی بابت اجاره پرداخت میشود و سود ویژه و زیان، مخصوص سرمایهدار است.
2. كارگر در سود حاصله (و نه در زیان) شریك است. اجارهبهای ابزار تولید پرداخت میشود و سرمایهدار سهم را از سود ویژه میگیرد و زیان را تنها او متحمل میگردد.
97