مقدمه
درخواست دستمزد معین به استخدام درآید. برعكس، اگر محصول از بازار خوبی برخوردار و احتمال سودآوری آن زیاد باشد، كارگر میتواند در تولید آن محصول، با صاحب سرمایه شریك شود. احكام و قراردادهای اسلام، اختیار هر دو شكل قرارداد را به نیروی كار میدهد. اما، صاحب سرمایۀ مادی، فقط میتواند كرایۀ معینی طلب كند و نمیتواند شریك شود. این امتیازی كه نظام حقوقی اسلام به نیروی كار میدهد، موجب بهرهمند شدن این عامل و یافتن مزیت هنگام بستن قراردادهای مختلف میشود. از آنجا كه این اختیارات در كلیۀ فعالیتهای اقتصادی برای نیروی كار محفوظ میماند، درآمد حاصل از تولید میان كار و سرمایه به نفع نیروی كار توزیع میشود، به شرطی كه سایر عوامل ثابت باشد.امام موسی صدر، نشان میدهد حقوق و مزایایی كه مكتب اسلام برای نیروی كار در نظر گرفته، به مراتب بیشتر از مكاتب سرمایهداری و اشتراكی است.
عوامل دیگری كه بر توزیع درآمد مؤثر است، عبارت است از نوع فناوری و كمیابی عوامل تولید. اگر فنون مورد استفاده در صنایع كاربر باشد، با افزایش تولید، نیروی كار به نسبت بیشتری از سرمایه به استخدام درخواهد آمد و بالطبع، سهم آن نیز در درآمد ملی افزایش خواهد یافت. اما اگر در صنایع سرمایهبر باشد، جریان توزیع درآمد به نفع عامل سرمایه خواهد بود. فراوانی و كمیابی عوامل تولید، بهویژه منابع طبیعی، تابع اوضاع محیطی و جغرافیایی اقتصاد است.
پیشرفت فناوری در اقتصاد، از یك سو تابع فراوانی و كمیابی عوامل تولید و از دیگر سو تابع بودجههای تحقیقاتی مربوط به آن است. معمولاً فن و تكنیك در جهتی پیش میرود كه نهادههای فراوان را بتوان جانشین عوامل كمیاب كرد و از این طریق موجب صرفهجویی اقتصادی شد. از
23