پیشگفتار
است. بخش عمدۀ این فصل درس‌گفتارهای وی برای اعضای ارشد جنبش امل است. امام موسی صدر در این درس‌گفتارها بر آن بود تا كادرهای جنبش امل را با روح احكام اسلامی آشنا كند. از این رو، بخشی از این درس‌ها را به مباحث اقتصادی اختصاص داد. تاریخ تقریبی این گفتارها سال‌های (1975 تا 1978) 1354 تا 1357 است. اما مقالۀ «دین و كارگر» متن سخنرانی امام موسی صدر در كلیسای «الأیقونة العجائبیة» به مناسبت روز جهانی كارگر است.
فصل سوم كتاب نیز دو مقالۀ جامعه‌شناختی ــ اقتصادی است، كه در یكی مسئلۀ اختلاف طبقاتی و راه‌‌حل اسلام برای آن و در دیگری مبحث عدالت اقتصادی و اجتماعی بررسی شده است.
مسئلۀ دیگری كه باید بدان اشاره كرد، ارزش تاریخی این مباحث است. امروزه حوزه‌ها طلاب بسیاری را تربیت كرده است كه با علوم جدید از جمله اقتصاد آشنایند. اما در آن روزگار حضور در دانشگاه و پرداختن به مسائلی همچون اقتصاد در میان حوزویان رایج نبود. این مباحث با گذشت حدود نیم قرن، هنوز نكات بدیع، خواندنی و آموختنی بسیار دارد، كه هم متخصصان علوم اقتصادی و اسلامی و هم قاطبۀ علاقه‌مندان به شناخت ژرف‌تر احكام اسلامی می‌توانند از آن‌ها بهره‌مند شوند.
شایان توجه است كه توضیحات پاورقی‌ها و استخراج منابع توسط آقای دکتر پیغامی و اینجانب صورت گرفته است. این پاورقی‌ها به ترتیب با علامت (پ ــ .) و (ف ــ .) در انتهای هر پاورقی تفکیک و مشخص شده است. در پایان از جناب آقای دكتر سید كاظم صدر كه همۀ مقالات كتاب را از نظر گذارندند و برای تصحیح اصطلاحات و ترجمه رهنمودهایی سودمند دادند، صمیمانه سپاسگزارم.
مهدی فرخیان
12