5. چند پیشنهاد

(160)حضور ما در نشستی که علمای مسلمانان از سراسر جهان در آن گِرد آمده‌اند از عنایت‌های خداوند است. این، هشتمین نشست است، یعنی در برابر آن مجموعه‌ای از تجارب قرار دارد که به آن امکان می‌دهد مسائل را ارزیابی کند.

وجود مجمع پژوهش‌های اسلامی نشانه‌ای است از عزم دانشگاه الأزهر برای رویارویی با مشکلات با روحیۀ کامل مسئولیت پذیری.

من به اینجا نیامده‌ام تا مسئولیت‌ها و تکالیف بیشتری به الأزهر پیشنهاد دهم بدون آنکه خود و همراهانم را در این نشست برای برعهده گرفتن مسئولیت‌های مرحلۀ جدید فرا نخوانم.

(161)این پیشنهادها ارائه می‌شود تا مورد بحث و بررسی قرار گیرد و هر یک از ما نقش خود را ایفا کند. رهبران مسئول در جهان اسلام نیازمند سه عنصر هستند:

1. تقویت بُعد معنوی و تهذیب نفس در مبلغان. جهان امروز با وجود پیشرفت‌های مادی و بلکه به سبب همین پیشرفت، مشتاق صفای روحی و وارستگی از مادیات است و باید اعتراف کرد که ظاهر [زندگی] بسیاری از علمای دینی این‌گونه نیست. من نمی‌گویم عالم و مبلغ دینی باید بهره‌گیری از زندگی دنیا را رها کند، چراکه اسلام رهبانیت و گوشه‌نشینی را رد می‌کند و امام علی(ع) فرموده است: «لَیسَ الزُّهدُ أَن لاتَملِکَ شَیئاً بَل الزّهدُ أن لا یَملکَکَ شَیٌء.» (پارسایی آن نیست که مالک چیزی نباشی، بلکه پارسایی آن است که چیزی مالک تو نباشد.)

(162)سخن من این است که رشد وضع مادی زندگی انسان باید همراه با رشد جنبۀ معنوی باشد تا منحرف نشود و این چیزی است که مصرّانه خواستار آن هستیم.

109