است، از جمله: «ثُمَّ كَانَ عَاقِبَةَ الَّذِینَ أَسَاؤُوا السُّوأَى أَن كَذَّبُوا بِآیَاتِ اللَّهِ وَكَانُوا بِهَا یَسْتَهْزِئُون»«41» و «بَلْ یُرِیدُ الْإِنسَانُ لِیَفْجُرَ أَمَامَهُ. یَسْأَلُ أَیَّانَ یَوْمُ الْقِیَامَة»«42» این آیات بیانگر تأثیر عمل بر عقیده است.

(152)روایات وقتی کبر و خودپسندی را حرام اعلام می‌کند، آن را نوعی شرک و شبیه انگاشتن به فرمانروایی خداوند عزوجل می‌خواند. بسیاری از کافران و بزرگ آنان ابلیس نیز به سبب آنکه بزرگی ورزیدند، کافر شدند: «خَلَقْتَنِی مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِینٍ.»«43»

(153)تأثیر اصول دین و، به‌ویژه، توحید بر عبادات و پرورش و اصلاح انسان به‌گونه‌ای که با خوش‌بینی و خوش‌رویی و خوش‌گمانی و برابری با برادران خود برخورد کند، بدون آنکه آنان را خدا یا شیطان یا بندۀ خود قرار دهد و، همچنین، تأثیر معاد بر دقت انسان در رفتار خود و حسابرسی از خویشتن و احساس مسئولیت و دیگر تأثیرات، فراتر از آن است که بتوان آن‌ها را برشمرد.

مطالعات اسلامی نیازمند رشته‌ای خاص برای بررسی یکپارچگی اسلام و جدا نبودن اجزای آن از یکدیگر است و کسی که می‌خواهد دربارۀ ارتباط میان احکام سخن بگوید، ناگزیر باید این رشته را برای همۀ پژوهشگران و مبلغان دینی ضروری بداند.

4. مسائل مهم تربیتی معاصر

(154)ویژگی برجستۀ عصر ما این است که عصر تخصص‌هاست و نمی‌توان مردم را به دو دستۀ دانا و نادان تقسیم کرد، چراکه بیشتر مردم در رشتۀ

106