جلوه‌هایی از تمدن ما
(118)پژوهشگران، عرب‌ها در اوایل قرن نهم میلادی، اهمیت آزمایش در علوم و نقش آن را در پیشبرد علوم تجربی كشف كردند.
الف. فیزیك
بنا به اذعان بسیاری از دانشمندان، حسن‌بن‌هیثم كاشف قوانین متعددی در دانش‌های نورشناسی و مناظر و مرایا و رشته‌های دیگر است.
ب. مكانیك
به نظر دكتر برنار، پیشگامان اختراع پاندول ساعت، مسلمانان بوده‌اند. شاید پاندول ساعت با توجه به حركت مخصوص آن از مهم‌ترین دستاوردهای علم مكانیك باشد. طبیعتاً، شما می‌توانید درمورد اثر این حركت (حركت پاندول) بر پیشرفت صنعت و، به‌طور كلی، بر پیشرفت علم از متخصصان فن بپرسید.
ج. شیمی
(119)قطران جوهر گوگرد، كه به آن اسید سولفوریك می‌گویند و اسید نیتریك، از اكتشافات مسلمانان محسوب می‌شود. در حقیقت، مسلمانان علم شیمی را پدید آوردند. شیمی كه به صورت نظریه یا فلسفۀ كیمیا به مسلمانان رسید، صرفاً تلاش غالباً نافرجامی بود برای تبدیل بعضی از عناصر به بعضی دیگر، مانند تبدیل مس به طلا. اما علم شیمی، بی‌هیچ واسطه‌ای، دستاورد تمدن اسلامی است. تهیۀ كاغذ از پنبه نیز دستاورد مسلمانان است. همه می‌دانیم كاغذی كه برای اولین بار چینی‌ها اختراع كردند، از ابریشم بود و هزینه‌های كلانی در بر داشت. به همین علت، استفاده از كاغذ در آن زمان رایج نبود و مردم بر روی پوست نازك و اطراف پوست گوش حیوانات و برگ درختان و چوب می‌نوشتند. اما عرب‌ها كاغذ را از پنبه و كنف و كتان تهیه كردند و این خود باعث گسترش استفاده از كاغذ و رشد و انتشار فرهنگ شد.
87