دین در جهان امروز
حكم جهان را داریم و ناخواسته وارد رنج و سختی‌ای شده‌ایم كه در آن فقط زور و اسلحه حكم می‌راند. در كشاكش این سختی‌ها فقط سیاست و تبلیغات و تكنولوژی و رقابت در زمینۀ افزایش تولید، حرف برای گفتن دارد.
ما اینجا، در شرق، دچار بحرانی هستیم كه منشأ اصلی آن ماده و مسائل مربوط به ماده است. پس دین در این صحنه و، به‌ویژه، در عصر كنونی چه چیز می‌تواند به ما عرضه كند؟
(34)ما، علاوه بر این رنج و محنت، دچار تفرقه هم هستیم. حتی درمورد راه‌های اتحاد نیز تفرقه داریم. ما دچار فسادیم؛ از غلبۀ خودخواهی‌ها گرفته تا تزاحم منافع شخصی تا تناقض‌ها و نبودن حس مشترك تا بی‌توجهی و پشت گوش انداختن مسئولیت‌ها. حال که ما گرفتار این مسائلیم، آیا از دین در لبنان یا در کشورهای دیگر کاری ساخته است؟
این سؤ‌ال‌ها را به‌‌طور كوتاه و مختصر مطرح می‌كنم، زیرا شنونده زودتر از گوینده از آن‌ها خسته می‌شود و برای پاسخ‌گویی به همۀ سؤ‌ال‌ها تمام تلاشم را خواهم کرد. اما ناچارم دربارۀ دو بُعدِ موضوعِ سخنرانی صحبت كنم.
عنوان سخنرانی من «دین در جهان امروز» دو معنا دارد:
اول، واقعیت دین در عصر كنونی؛
دوم، دین در عصر كنونی چه نقشی می‌تواند ایفا كند؟
(35)این دو معنا حقیقت موضوع‌اند. حتی از لحاظ فلسفی، فعل و قوه یا صورت و هیولا از دیرباز در فلسفۀ قدیم قوام هر موجودی بوده است. پس در هر چیزی یك صورت بالفعل و یك صورت بالقوه برای انتقال به وضعیت آینده وجود دارد. مثلاً هسته یا دانه، هم صورت بالفعل دارد و هم امكان تبدیل شدن به درخت یا گیاه. موضوع سخنرانی ما نیز از این دو
35