دین در جهان امروز
(32)سروران، حضار گرامی، آیا دین در این عصر نقشی ذكر كردنی دارد؟ آیا در این مراسم در سالن دانشكدۀ حقوق، كه به دعوت جوانان شركتكننده در جلسات فرهنگی برپا شده است، در این فضا كه متعلق به حال و آینده است و مصرانه از سخنران میخواهد که در سخنان خود بیطرف باشد، آیا در این اوضاع و احوال میتوان از دین و دنیای امروز سخن گفت؟
موقعیت بسیار دشوار است و شاید هم عجیب. اكنون تمدن پیشرفت چشمگیری كرده و عصر اتم و فضا به ما رو آورده است. به عبارت بهتر، ما وارد عصر اتم و فضا و تکنولوژی پیشرفته شدهایم؛ تکنولوژیای كه با شتاب در حال پیشرفت است و انسان را به تفكر و برنامهریزی فرا میخواند. اكنون دامنۀ علم گسترش یافته و همهچیز را فرا گرفته است. نه كوچكیِ اتم مانع از تعیین ابعاد و اندازهگیری وزن آن شده و نه عظمت سحابیهای فضا علم را از دربرگیرندگی آن باز داشته است. امروزه تجربههای بشر در زمینۀ حقوق و قوانین و تنظیم مناسبات رقابت میان انسانها و ارزیابی نظامهای اجتماعیِ گوناگون به اوج خود رسیده است. اكنون، درك انسان از كمالات اخلاقی و ارزشهای متعالی كامل شده و حتی بُعد ماوراءالطبیعه بر ذهن جستوجوگر او پوشیده نمانده و، ازهمینرو، توانسته است بر اساس آثار طبیعت و گردآوری تجارب و بهكارگیری علوم، مبانی و اصولی برای شناخت عالم ماورا قرار دهد. بعد از اینهمه تحول و پیشرفت، ورود علم و تجربههای بشر در تمام عرصههای دینی، مانند مسائل حلال و حرام و قوانین و اخلاق و حتی مبحث ماوراءالطبیعه، بعد از اینهمه، چه نقشی برای دین در زمان ما باقی میماند؟
(33)این اوضاع جهان و لبنان و تمام مشرقزمین است. حال كه ما همگام با تمدن جهان زندگی میكنیم، بهمثابۀ جزئی از كل یا فرعی از اصل،
34