الْقَمَرَ وَلَا اللَّیْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَكُلٌّ فِی فَلَكٍ یَسْبَحُونَ.»‌«103» در این‌ آیه، روز‌ مقدّم شمرده‌ شده‌ است‌ و این‌ ظاهراً‌ با نظریۀ‌ علمی‌ خلقت‌ زمین‌ به‌طور كامل‌ تطبیق‌ می‌كند، زیرا زمین‌ مشتعل‌ كه‌ از خورشید جدا شده، شبی‌ نمی‌تواند داشته‌ باشد، بلكه‌ در آن‌ حالْ‌ روشن‌ و در حالت‌ روز به‌ حساب‌ می‌آید، و چون‌ سرد و خاموش‌ شد، روز و شب‌ پدید آمد. از طرف‌ دیگر، این‌ عبارت‌ كه‌ خورشید و ماه‌ در مسیر و مدار خود شناورند، به‌طور كامل‌ با هیئت‌ بطلمیوسی‌ كه‌ معتقد به‌ سیر فلك‌ و سیر خورشید و ماه‌ با فلك‌‌های‌ آن‌ها بوده‌ است، مباینت‌ دارد.

نیز در سورۀ‌ انعام‌ آیۀ ‌125 می‌خوانیم: «فَمَن یُرِدِ اللّهُ أَن یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلإِسْلاَمِ وَمَن یُرِدْ أَن یُضِلَّهُ یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا یَصَّعَّدُ فِی السَّمَاء.»«104»

دربارۀ‌ این‌ تمثیل‌ و مقارنۀ‌ لطیف‌ و شگفت‌انگیز بین‌ مثل‌ و واقعیت‌ علمی‌ آن‌ تأمل‌ كنید.

در سورۀ‌ ذاریات‌ آیۀ ‌47 می‌بینیم: «وَالسَّمَاء بَنَیْنَاهَا بِأَیْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ.»«105»‌ از این‌ آیه‌ به‌‌دست‌ می‌آید كه‌ فضا به‌طور دائم‌ در حال‌ توسعه‌ است‌ و این‌ حقیقت‌ را جز در این‌ اواخر كه‌ ریاضی‌دان‌ بلژیكی، لومتر، نظریۀ‌ امتداد هستی‌ را اظهار كرد و این نظریه مورد قبول‌ قرار گرفت، كسی‌ نمی‌دانست.

(214)اكنون‌ می‌توانیم‌ اصول‌ و پایه‌های‌ اساسی‌ این‌ فرهنگ‌ را بررسی كنیم.

112