اسلام و کرامت انسان
اعمالی است كه با حقوق سایر افراد بشر در تنافی و تعارض نیست و با مصالح اجتماعی تناسب و انسجام دارد. این قبیل رفتار و كردار به تعبیر اسلامی اوامر قلبِ سلیم یا نفْسِ مطمئنه است. اما اعمال متعارض با حقوق دیگران، بنابر تعبیرات دینی، عبارت‌اند از رغبات و تمایلاتی كه از نفْس أماره نشئت گرفته‌اند.
بدون تردید، تعریف و جداسازی مرزهای این دو نوع از اعمال، نیازمند تعریف كامل و همه‌جانبه‌ای از مفهوم حق است.
(185)حق یكی از اجزای عمده و بنیادینِ نظامات و برنامه‌های كلی و عمومی است كه اسلام برای جامعه پیشنهاد كرده است. حق اصل ثابتی است كه از احکام سرچشمه گرفته و رعایت آن برای افراد جامعه، در روابطی كه با یكدیگر دارند، ضروری است. با این تفسیرِ موجز امكان یافتیم تا تصویری از آزادی فردی که همسو با آزادی دیگران باشد و نیز ترسیمی از مصالحِ افراد که منسجم و متناسب با مصالح اجتماع باشد، به‌دست دهیم.
(186)از زاویۀ دیگر، می‌توانیم تمامی امكانات و استعدادهای مثبت فرد را حفظ و صیانت كنیم بدون اینکه طغیان و تجاوزی صورت پذیرد و نبردی میان افراد و طبقات پدیدار شود، بلكه، با قداست بخشیدن به حقوق دیگران و با حفظ حرمت و كرامت انسان، زمینۀ تجاوز و عصیان و تعد‌ی و جنگ به عرصۀ مساعدی برای مسابقه به‌سوی خیرات و خوبی‌ها میان افراد جامعه تبدیل می‌شود. قرآن كریم در این‌باره می‌فرماید: «وَسَارِعُواْ إِلَى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ»«91»؛ «فَاسْتَبِقُواْ الْخَیْرَاتِ.»«92»
كوشش‌ها و فعالیت‌های متنوع و مثبتی كه از افراد سرمی‌زند، با
96