اسلام و کرامت انسان
به آن مجبورشان كرده اند، چیزى كه بیرون از توان آن‌هاست، چیزى كه نمى دانند، چیزى كه از روى ناچارى انجام داده اند، حسد، فال بد و تفكر همراه با وسوسه دربارۀ خلق خدا تا آن هنگام که نگفته‌باشند.)
(179)ج. از زیباترین مسائلی كه دین مقدس اسلام در مسیر تكریم و گرامیداشت انسان به آن توجه کرده، ارج نهادن و بها دادن به كوشش‌های بی‌نتیجۀ وی است. چه‌بسا كه انسان امكانات و نیروهای خویش را در راه خیر مصرف می‌كند، جان و مال و وقت و خدمات خود را در این راه صرف می‌کند، لكن به علت عوارضی یا موانعی كه ایجاد می‌شود، به اهداف و نتایج مطلوب و مورد نظر نمی‌رسد. درحقیقت، از راه باز می‌مانَد یا در میان راه متوقف می‌شود، به علت‌هایی كه هیچ‌گاه انسان مسئول آن‌ها نبوده است. تاریخْ وی را و كوشش‌ها و خدمات و ایثارگری‌های او را به دست فراموشی می‌سپرد. فراوان‌اند كوشش‌ها و نیروها و امكانات بذل‌شده‌ای كه به علت خطاها بدون نتیجه و پیروزی در لابه‌لای تاریخِ انسان‌ها ضایع و فراموش شده است. اما در دیدگاه اسلام این كوشش‌های گم‌شده و بسیاری دیگر از احساسات درونی، كه در مسیر ایفای رسالت مقدس به انسان دست می‌دهد، بدون اینكه ظاهر شود، این‌ها به هدر نمی‌رود و در واقع گم و فراموش نمی‌شود و محفوظ می‌ماند: «وَمَن یَخْرُجْ مِن بَیْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلى اللّهِ.»«90»
و نیز قاعدۀ فقهی معروف می‌گوید: «لِلمُصِیبِ أَجران وَ لِلمُخطِئ أَجرٌ واحدٌ.» (اگر به هدف اصابت کند دو اجر دارد و اگر خطا کند و به نتیجه نرسد، یک اجر.)
(180)اسلام تلاش خود را بـرای گرامیداشت مقـام انسـان و حفظ و صیانت
93