اسلام و کرامت انسان
دادن سودی ثابت برای سرمایه است كه از خطر زیانهای احتمالی مصون باشد.
2. آنگاه كه سرمایه، به دست غیرمالك آن، در قراردادی كه فقه اسلامی مضاربه نامیده است، بهكار گرفته شود، سود حاصل از آن، به نسبتی كه در قرارداد تعیین كردهاند، میان كارگر و سرمایهدار تقسیم میشود. كار، یعنی فعالیت طرفی كه متعهد عملی شده است، از هرگونه ضرر و زیان مصون است. زیانهای احتمالی تنها به صاحب سرمایه تعلق میگیرد.
3. تخصیص بخشی از سود برای ابزار تولید، بر اساس عبارات صریح فقها در باب مزارعه و مساقات جایز نیست، و تنها میتوان مبلغی برای اجارۀ ابزار تولید در نظر گرفت.
4. ارزشگذاری كار، هم میتواند در قالب پرداخت مزد به كارگر صورت پذیرد، و هم میتواند در قالب قراردادهایی مثل مضاربه و به شكل اشتراك كار در سود بهدستآمده، تحقق یابد.
(171)از احكام چهارگانۀ بالا چنین برداشت میكنیم كه در فقه اسلامی برای عنصر كار سه امتیاز مشخص شده است: سودِ ثابت یا مزد، مشاركت در سود و مصونیت از خسارت و زیان. این در حالی است كه برای هریک از دو عنصر سرمایه و ابزار تولید، تنها یك امتیاز معین گردیده است. سرمایه تنها میتواند در سود حاصله شركت جوید، بدون آنكه از زیان احتمالی مصون باشد یا از مزد ثابت سهمی داشته باشد. همچنین، به ابزار تولید تنها مزدی ثابت تعلق میگیرد، بدون آنكه در سود مشاركت داده شود.
به اعتقاد من همین مقدار كوتاه میتواند خوانندۀ گرامی را به نظر اسلام درمورد كارِ انسان و گرامیداشت مقامِ انسانیت، قبل از پیشرفتهای جدید، واقف كند.
89