اسلام و کرامت انسان
بر حیات وی تأثیر می‌گذارد، دانش و بینش او را بالا می‌برد و معیشت و زندگی وی را به‌دست تغییر و تحول می‌سپارد و، در عین حال، موجب تغییرات و دگرگونی‌هایی در محیط و دنیای اطراف انسان می‌گردد. پس از آن، به قرائت دومین سطر از سطور جهان خلقت می‌آغازد، و همین‌طور ادامه می‌دهد.
(168)بنابراین، تنها قهرمانِ صحنۀ تاریخْ انسان است. تنها اوست كه تاریخ را می‌سازد، متحول می‌کند و به حركت درمی‌آورد. انسان خود نیز متحول می‌شود و حرکت می‌كند، و این تعامل او با جهان پیوسته استمرار دارد. تنها عملِ انسان است و نه هیچ عامل دیگر، که آفریننده و سازندۀ كلیۀ این حوادث است. آیا مقام و مرتبه‌ای والاتر از این مقام و مرتبه می‌توان یافت؟
(169)اما در زمینۀ اقتصاد. اسلام، برای نخستین بار در تاریخ، كار انسان را امری بنیادین و گران‌بها اعتبار کرده و غصب آن را حرام و متجاوز به كار انسانی را چونان غاصب اموال دانسته است و كسی را كه مانع پرداخت مزدِ كار و فعالیت دیگران شود، در شمار مرتكبان بزرگ‌ترین گناهان آورده است كه هیچ‌گاه بوی بهشت به مشامش نخواهد رسید.
(170)چنانچه مجموعۀ تعالیم اسلامی را در ابواب مختلف فقه ملاحظه كنیم، به نتایج بسیار مهمی می‌رسیم؛ نتایجی كه مجموعاً این واقعیت را ثابت می‌كند كه در میان عناصر سه‌گانۀ تولید، یعنی كار و سرمایه و ابزار تولید، كار‌ْ نخستین عنصر به‌شمار می‌آید. این نتایج، هرچند در بدو امر غریب و شگفت‌آور جلوه می‌كند، حقیقت دارد.
اینجا، به‌گونه‌ای موجز و كوتاه، به برخی از آن تعالیم و به پاره‌ای از این نتایج اشاره می‌كنیم:
1. در اسلام رباخواری قاطعانه تحریم شده است. ربا عبارت از قرار
88