اسلام
(1)در این سلسلهسخنرانیها، بحث و سخنرانـی دربـارۀ عنوان اسـلام برای من انتخاب شده است كه در حد خود موضوعی بسیار گسترده است. وانگهی، تجزیه و تحلیل دربارۀ این موضوع که حلقه‌ای از سلسله‌بحث‌های منابع فرهنگ در لبنان است، بُعد جدیدی بر ابعاد گوناگون و فراوان موضوع كنفرانس می‌افزاید؛ بُعد فرهنگی و تاریخی بسیار گسترده و دارای جوانب متنوع كه به‌طور كلی فرهنگ لبنان و تنوع آن را دربر می‌گیرد. بحث و گفت‌و‌گو دربارۀ تأ‌ثیر اسلام در فرهنگ این منطقه برمی‌گردد به روزهای گسترش اسلام در این منطقه و استقرار حكومت‌ها و نظام‌های اسلامی در دمشق و مناطق دیگر تا سفرهای صحابی جلیل‌القدر، ابوذر غفاری، به کوهستان‌های لبنان و تأثیرها و فعل و انفعالات عمومی در مسیرِ تعمیم‌ِ دعوت اسلامی در همۀ زوایای این منطقه در طول قرن‌های متمادی؛ و كوشش‌های والا و پراهمیت علمای لبنان در گسترش فرهنگ و انتقال آن به گوشه و كنار جهان تا مشاهدۀ تألیفات گران‌قدر و نگارش كتاب‌ها و ایراد سخنرانی‌ها به همّت دانشمندان جبل‌عامل و بعلبك و بیروت و طرابلس؛ و سپس در نظر گرفتن رابطۀ ناگسستنی زبان عربی با تعالیم اسلامی به‌طور عام و با قرآن كریم به‌طور خاص. توجه به همۀ این امور و جهات دیگر، امکان بحث دربارۀ این موضوعِ دامنه‌دار و همه‌جانبه را در یك سخنرانی دشوار می‌سازد. از طرف دیگر، عمق و گسترۀ اندیشۀ دعوت‌كننده، این خانم دانشمند و گرامی، و نیز سطح دانش شنوندگان و سخنرانان، از جمله عواملی است كه فضای این نشست را جهانی و دانشگاهی می‌کند.
(2)این‌ها عواملی بود كه مرا در انتخاب موضوع مناسب و شایسته متحیر می‌كرد و همین امر باعث تأ‌خیر در ارائۀ موضوعِ سخنرانی به كنگره شد و، چه‌بسا، از شیوۀ معمول و رایج این سلسلهسخنرانیها خارج شدم.
18